Norma ISO 9001, rozpoznawalna i uznana dziś przez wiele firm na arenie międzynarodowej jest głównym powodem, dla którego przedsiębiorcy starają się jak najlepiej zarządzać jakością w firmie.
Stworzenie jednolitych zasad określających funkcjonowanie dobrego systemu zarządzania jakością przyczyniło się do znaczącej poprawy rynku towarów i usług, a jednocześnie sprawiło, że firmy starające się o certyfikację zgodności z normą zyskały niemałą przewagę konkurencyjną.
W ostatnich latach norma ISO 9001 przeszła jednak kilka znaczących zmian, które odzwierciedlone zostały w jej najnowszym wydaniu, a więc ISO 9001:2015. Czym wymagania nowej normy ISO 9001 różnią się od jej poprzednika i jakie są dziś jej założenia?
Zmiany wprowadzone w ISO 9001:2015
Norma ISO 9001:2015 jest nakierowana na zrozumienie i spełnienie wymagań klienta, a więc określonych potrzeb względem wyrobów i usług oferowanych przez dane przedsiębiorstwo. Aby tego dokonać należy przyjąć w swoich działaniach procesowe podejście do zarządzania jakością i na podstawie obserwowanych wyników skuteczności stosowanych procesów, ciągłe udoskonalanie działalności firmy. Standard zaleca objęcie procesów organizacji cyklem PDCA, znanym również jako Cykl Deminga.
Do głównych wymagań normy ISO 9001 należą przede wszystkim kwestie wprowadzenia ścisłego nadzoru nad dokumentacją i zapisami, zaangażowanie kierownictwa i wszystkich pracowników w budowanie systemu zarządzania jakością, usystematyzowanie zarządzania zasobami, ustanowienie standardowych procesów realizacji wyrobu, a także dokonywanie systematycznych i rzetelnych pomiarów zadowolenia klienta, jakości wyrobów, skuteczności procesów, czy możliwego ryzyka.
Norma ISO 9001:2015 ma w swoich głównych założeniach wszystkie podstawy ujęte w normie z roku 2009, jednak w stosunku do jej poprzedniej formy wprowadzono też wiele zmian mających na celu doprecyzowanie wymagań odnośnie systemów zarządzania jakością. Pierwszą dość istotną zmianą jest sama struktura, w jakiej przedstawiana jest obecnie nowa norma ISO 9001.
Tekst normy z roku 2009 został przeredagowany w taki sposób, aby jej wytyczne były łatwiejsze do zrozumienia i stosowania przez firmy usługowe. Dla przykładu, termin „wyrób” zastąpiono pojęciem wyrobów i usług – celem tego zabiegu było przede wszystkim podkreślenie różnic w stosowaniu niektórych wymagań w odniesieniu do wyrobów i usług, biorąc pod uwagę fakt, że cechą usług, w przeciwieństwie do gotowych produktów jest przynajmniej częściowa realizacja projektu we współpracy z klientem. Z uwagi na usługi zmienił się też charakter ujętych w normie wytycznych – część z nich była do tej pory ujęta w sposób, który nie pozwalał na dostosowanie wytycznych do usług.
Norma ISO 9001 jest jedną z najczęściej certyfikowanych wśród przedsiębiorstw w Polsce.
Podobnie jak w przypadku innych norm ISO nowelizowanych od roku 2015, w nowej formie ISO 9001:2015 wprowadzono wymagania dotyczące określenia kontekstu organizacji oraz stron zainteresowanych istotnych dla systemu zarządzania jakością, a także ich potrzeb i oczekiwań, które mogą mieć wpływ na planowanie systemu zarządzania jakością.
Kontekst organizacji jest w sferze norm ISO dość nowym pojęciem, które doskonale odzwierciedla konieczność dostosowania systemu zarządzania do okoliczności wpływających na funkcjonowanie organizacji. Nie od dziś wiadomo bowiem, że sukces firmy i zarządzanie jakością nie jest zależne wyłącznie od czynników wewnętrznych, ale również i czynników zewnętrznych takich jak akcjonariusze firmy, wymagania rynku czy też zadowolenie klienta.
Najważniejsze różnice pomiędzy starszą, a nowszą wersją ISO 9001
Jedną z podstawowych nowelizacji w normie ISO 9001 jest wprowadzenie konieczności analizowania zagrożeń, na jakie narażona jest firma i podejmowanie na ich podstawie stosownych działań minimalizujących ryzyko ich wystąpienia.
Dodatkowo, firmy muszą dokładniej zrozumieć kontekst firmy i jej otoczenia, zwiększając nacisk na cele założone przez firmę oraz znajdowanie sposobów ich osiągania. Istotną rolę odgrywa tu przywództwo, które powinno bardziej niż kiedykolwiek zrozumieć istotę działania w zgodzie z normą ISO 9001 i stanowić przykład prawidłowego działania dla wszystkich pracowników i stron zaangażowanych w działanie organizacji.