Współuzależnienie to pojęcie, które coraz częściej pojawia się w kontekście problemów rodzinnych i relacyjnych, zwłaszcza w sytuacjach, gdy jedna z osób zmaga się z nałogiem. Chociaż wiele osób kojarzy współuzależnienie z bliskimi osób uzależnionych od alkoholu czy narkotyków, problem ten może dotyczyć także innych rodzajów zależności, takich jak uzależnienie od pracy, hazardu czy gier komputerowych. W artykule omówimy, czym jest współuzależnienie, co jest jego przyczyną, kto jest na nie szczególnie narażony, jak objawia się współuzależnienie, z jakim lekarzem skonsultować się w przypadku współuzależnienia oraz jakie są dostępne metody leczenia.
Czym jest współuzależnienie?
Współuzależnienie to stan psychiczny, w którym osoba bliska osobie uzależnionej przejmuje na siebie odpowiedzialność za jej problemy, staje się nadmiernie zaangażowana w jej życie i zaczyna zaniedbywać własne potrzeby. Osoby współuzależnione często podporządkowują swoje życie partnerowi, dziecku lub innemu bliskiemu, który zmaga się z uzależnieniem, tracąc przy tym poczucie własnej tożsamości i samodzielności. Współuzależnienie prowadzi do niezdrowych wzorców zachowań, które mogą pogłębiać problemy uzależnionego oraz powodować poważne konsekwencje dla osoby współuzależnionej.
Co jest przyczyną współuzależnienia?
Przyczyny współuzależnienia mogą być złożone i wynikać z różnych czynników, zarówno psychologicznych, jak i społecznych. Często współuzależnienie rozwija się w wyniku:
- Wzorców wyniesionych z domu rodzinnego: Osoby, które wychowały się w rodzinach, gdzie dominowały uzależnienia, dysfunkcje lub brak zdrowych relacji, są bardziej narażone na rozwinięcie współuzależnienia w dorosłym życiu.
- Niskiej samooceny: Osoby z niską samooceną często szukają potwierdzenia swojej wartości poprzez pomaganie innym, co może prowadzić do współuzależnienia.
- Strachu przed samotnością: Strach przed opuszczeniem lub samotnością może skłaniać osoby do pozostawania w toksycznych relacjach i nadmiernego poświęcania się dla drugiej osoby.
- Poczucia odpowiedzialności: Osoby współuzależnione często odczuwają nadmierną odpowiedzialność za zdrowie i życie uzależnionego, wierząc, że tylko one mogą mu pomóc.
Kto jest na współuzależnienie szczególnie narażony?
Współuzależnienie najczęściej dotyka partnerów osób uzależnionych, ale może również wystąpić u rodziców, rodzeństwa, dzieci czy przyjaciół. Osoby, które są emocjonalnie blisko związane z uzależnionym, są bardziej narażone na rozwinięcie współuzależnienia. Często dotyczy to osób o empatycznej naturze, skłonnych do nadmiernego poświęcania się dla innych i z niskim poczuciem własnej wartości.
Jak objawia się współuzależnienie?
Współuzależnienie objawia się na różne sposoby, w zależności od osoby i sytuacji. Do najczęstszych objawów należą:
- Nadmierne poświęcanie się dla drugiej osoby: Osoba współuzależniona często stawia potrzeby uzależnionego ponad własne, zaniedbując swoje zdrowie, potrzeby emocjonalne i życie zawodowe.
- Kontrola: Współuzależniony może starać się kontrolować życie uzależnionego, podejmując za niego decyzje i próbując zarządzać jego nałogiem.
- Ignorowanie problemu: Często osoby współuzależnione bagatelizują problem uzależnienia, udając, że sytuacja jest pod kontrolą, mimo że jest odwrotnie.
- Zaniedbywanie siebie: Osoba współuzależniona może zaniedbywać swoje zdrowie fizyczne i psychiczne, co prowadzi do wyczerpania, depresji czy innych problemów zdrowotnych.
- Poczucie beznadziejności: Mimo wysiłków, osoby współuzależnione często odczuwają frustrację i bezradność, ponieważ ich działania nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.
Z jakim lekarzem skonsultować się w przypadku współuzależnienia?
Jeśli podejrzewasz, że możesz być współuzależniony, ważne jest, aby jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą. W pierwszej kolejności warto udać się do psychologa lub terapeuty, który specjalizuje się w problematyce uzależnień i współuzależnień. Pomoc psychologiczna we Wrocławiu jest dostępna w wielu ośrodkach terapeutycznych, gdzie specjaliści mogą pomóc w diagnozie i zaproponować odpowiednie formy wsparcia.
Jakie są dostępne metody leczenia?
Leczenie współuzależnienia jest złożonym procesem, który może wymagać różnorodnych podejść terapeutycznych. Najczęściej stosowane metody to:
Terapia indywidualna
Skierowana na zrozumienie mechanizmów współuzależnienia, naukę stawiania granic oraz odbudowanie poczucia własnej wartości.
Terapia grupowa
Udział w grupach wsparcia dla osób współuzależnionych może być pomocny w zrozumieniu, że nie jesteś sam/a z tym problemem oraz w nauce zdrowych wzorców zachowań.
Terapia par
W przypadku relacji partnerskich terapia par może pomóc w odbudowaniu zdrowych relacji i zrozumieniu wzajemnych potrzeb.
Kiedy i dlaczego warto poddać się leczeniu?
Leczenie współuzależnienia warto rozpocząć jak najszybciej, ponieważ nieleczone może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, zarówno fizycznych, jak i psychicznych. Współuzależnienie może również utrudniać uzależnionemu podjęcie leczenia, co dodatkowo pogłębia problem. Decyzja o podjęciu leczenia to pierwszy krok w kierunku odzyskania kontroli nad swoim życiem, poprawy relacji z innymi oraz odbudowania zdrowia psychicznego.
Podsumowując, współuzależnienie to poważny problem, który może znacząco wpłynąć na jakość życia osoby zmagającej się z nim. Wczesne rozpoznanie objawów i skonsultowanie się ze specjalistą, takim jak pomoc psychologiczna, to klucz do skutecznego leczenia i powrotu do zdrowia. Jeśli zauważasz u siebie lub bliskiej osoby objawy współuzależnienia, nie zwlekaj – podjęcie leczenia może uratować Twoje zdrowie i życie.